सारांश
- नुन स्वास्थ्यका लागि आवश्यक तत्त्व हो, तर एक महिनासम्म नखाँदा विभिन्न समस्या आउन सक्छन्।
- नुनको कमीले टाउको दुख्ने, कमजोरी हुने, र हाइपोनेट्रेमिया जस्ता समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ।
- सन्तुलित मात्रामा नुन सेवन गर्नु स्वास्थ्यका लागि उत्तम उपाय हो र डाक्टरको परामर्श लिन आवश्यक छ।
काठमाडौँ। नुन (सोडियम क्लोराइड) खानेकुराको स्वादका लागि मात्र नभई स्वास्थ्यका लागि पनि अत्यावश्यक तत्त्व हो।
नुनमा रहेको सोडियमले शरीरमा पानीको सन्तुलन कायम गर्ने, मांसपेशीको कार्यमा सहयोग पुर्याउने र रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने जस्ता महत्त्वपूर्ण कार्यहरू गर्दछ। यद्यपि, उच्च रक्तचाप भएकाहरूलाई नुन कम गर्न सल्लाह दिइन्छ।
तर, यदि कसैले एक महिनासम्म पूर्ण रूपमा नुन सेवन गरेन भने शरीरमा कस्ता प्रभावहरू देखिन्छन्? यसले स्वास्थ्यलाई फाइदा पुर्याउँछ वा गम्भीर हानि गर्छ?
- नुन नखाँदा देखिने नकारात्मक प्रभावहरू
स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार नुनमा रहेको सोडियम शरीरका लागि आवश्यक इलेक्ट्रोलाइट हो। एक महिनासम्म नुन पूर्ण रूपमा नखाँदा शरीरमा सोडियमको मात्रा खतरनाक रूपमा घट्न सक्छ, जसले निम्न समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ:
सोडियमको कमीका लक्षणहरू: टाउको दुख्ने, कमजोरी महसुस हुने, लगातार थकाई लाग्ने, मांसपेशी दुख्ने र चक्कर लाग्ने।
गम्भीर अवस्था (हाइपोनेट्रेमिया): सोडियमको स्तर ज्यादै कम भएमा हाइपोनेट्रेमिया (Hyponatremia) नामक गम्भीर रोग लाग्न सक्छ। गम्भीर अवस्थामा यसले मृत्यु समेत निम्त्याउन सक्छ।
रक्तचापमा ठूलो गिरावट: न्यून रक्तचाप भएका व्यक्तिहरूले नुन नखाँदा रक्तचाप झनै घट्न सक्छ, जसले अवस्थालाई थप गम्भीर बनाउँछ।
निर्जलीकरण : सोडियमले शरीरमा पानीको सन्तुलन कायम राख्छ। यसको अभावमा पानीको सन्तुलन बिग्रन्छ र निर्जलीकरणको समस्या देखिन सक्छ।
- नुन नखाँदा हुन सक्ने सम्भावित फाइदाहरू
नुनको सेवन सीमित गर्नाले केही सकारात्मक स्वास्थ्य परिवर्तनहरू पनि आउन सक्छन्, विशेषगरी अत्यधिक नुन खाने बानी भएकाहरूमा:
रक्तचाप नियन्त्रण: उच्च रक्तचापबाट पीडितहरूका लागि एक महिना नुन नखाँदा रक्तचापमा गिरावट आउन सक्छ, जुन फाइदाजनक हुन्छ।
स्वादमा परिवर्तन: धेरै नुन खाने बानीले जिब्रोको स्वाद चिन्ने क्षमतामा असर पुर्याउँछ। एक महिनासम्म नुनबाट टाढा रहँदा, सुरुमा खाना फिक्का लागे पनि बिस्तारै जिब्रोले कम नुनिलो स्वादहरू चिन्न थाल्छ। यसले गर्दा मानिसहरूले प्राकृतिक स्वादहरूको आनन्द लिन थाल्छन् र अत्यधिक नुन खाने बानी हट्छ।
- सन्तुलन नै उत्तम उपाय
नुनको कमीले गम्भीर स्वास्थ्य समस्याहरू निम्त्याउन सक्ने भए पनि अत्यधिक नुनको सेवन पनि उत्तिकै हानिकारक हुन्छ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार, एक व्यक्तिले प्रति दिन ५ ग्राम भन्दा बढी (लगभग एक चम्चा) नुन खानु हुँदैन।
तसर्थ, पूर्ण रूपमा नुन त्याग्नुको सट्टा सन्तुलित मात्रामा नुनको सेवन गर्नु नै स्वास्थ्यका लागि उत्तम उपाय हो। यदि कोही व्यक्ति एक महिनासम्म पूर्ण रूपमा नुन नखाने विचार गर्दै हुनुहुन्छ भने, डाक्टर वा आहारविद्सँग परामर्श लिनु अत्यन्त जरुरी छ, विशेषगरी उच्च वा न्यून रक्तचापको समस्या भएकाहरूले।
अस्वीकरण: यस लेखमा उल्लेखित सल्लाह तथा सुझावहरू सामान्य जानकारीका लागि मात्र हुन्। कुनै पनि गम्भीर स्वास्थ्य निर्णय लिनुअघि चिकित्सकको परामर्श लिन अनिवार्य छ।
